İki bölümden oluşan yazı dizimizin bir önceki bölümünü okumak için tıklayınız.
Puantiyenin sahneye çıkışı
Fransa Turu mayolarının ortaya çıkışındaki önlenemezliğe karşın, kırmızı benekli mayonun izlediği yol biraz dolambaçlıydı.
Boyce: “Her şey L’Auto-Vélo’nun 1905 yılında René Pottier’i en iyi tırmanışçı seçmesiyle başladı. Pottier, Fransa Turu’nun ilk büyük tırmanışı olan Ballon d’Alsace’da zirveye varan ilk isim olmuştu. Ancak tırmanış klasmanı resmi olarak ilk kez 1933 yılında yarışa dâhil oldu ve Vicente Trueba tarafından kazanıldı. Ancak İspanyolun acınacak haldeki zirve inişi yüzünden, deyim yerindeyse bu dağ keçilerini daha da cesaretlendirebilmek adına zaman bonusları ile ilgili düzenlemeler yapıldı.”
“Kırmızı benekli mayonun ilk uygulandığı yıl ise 1975’ti. Belçikalı yarışçı Lucien Van Impe mayoyu sırtına geçirmeyi başardı. Peki neden kırmızı benekler? Mayonun başlangıçtaki sponsoru Chocolat Poulain’di ve sattıkları gofretin ambalajı beyaz üzerine kırmızı benekliydi.”
Günümüz Fransa Turu’nun dört mayosundan sonuncusu beyaz mayo! 2013’te Nairo Quintana’nın omuzlarındaki yolculuğu da en az kendi hikâyesi kadar karmaşıktı.
Thompson beyaz mayonun her zaman en iyi genç yarışçıyı nitelendirmediğini ortaya koyuyor: “Beyaz mayo 1968’de kullanılmaya başlandı, ancak o zamanlar için diğer sınıflandırmalarda en üst sırada olan yarışçı tarafından, yani kombine klasmanın lideri tarafından giyiliyordu.”
1975 yılına gelindiğinde beyaz mayo en iyi genç yarışçıyı temsil edecek şekilde değiştirildi. Aynı yıl iki etap galibiyetinin ardından İtalyan yarışçı Francesco Moser mayoyu evine götüren isim oldu. Devamında seçim kriterlerinde bazı küçük değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklere göre sadece profesyonelliğe yeni adım atmış ya da Fransa Turu’na ilk kez katılan yarışçılar beyaz mayoyu kazanabileceklerdi. Ancak 1987’de beyaz mayo mücadelesi bugünkü formatına evrildi: Genel klasmanda 26 yaş altında en iyi sıradaki yarışçıya verilen ödül.
Fakat tüm bu değişiklikler kombine klasman için tamamen bir son anlamına gelmiyordu. Thompson: “1980’de (5 yıllık aranın ardından) kombine klasman yeniden uygulanmaya başlandı ve diğer klasmanları temsil eden yamalardan oluşan bir mayoyla ödüllendirildi.” Thompson’ın bahsettiği bu mayo sarı, beyaz, yeşil, kırmızı ve puantiye yamalardan oluşan fazla süslü bir tasarımdan ibaret.
Kombine mayonun sağ omzundaki kırmızı yama daha önce ara sprint klasmanı için verilen ancak artık var olmayan bir mayoyu temsil ediyor. 1971’den itibaren uygulanan, 1974’te Barry Hoban’ın kazandığı bu mayo mücadelesi, puan klasmanının gelişimiyle birlikte nihayet gereksiz hale geldi ve kombine mayoyla ortak sonu paylaştı.
Modern dönem
Thompson: “1989’da, dönemin yarış organizatörü Jean-Marie Leblanc klasman sayısını azaltmaya karar verdi. Çünkü ona göre bu durum yarışçıları doping yapma konusunda teşvik ediyor ve cesaretlendiriyordu. Mayoların sayısı ne kadar çoksa yarışçılar için para kazanılacak yol da o kadar çoğalıyordu ve neticede, daima sert bir şekilde yarışmaları konusunda sporcular üzerinde bir baskı oluşuyordu.”
Ara sprint, kombine ve genç yarışçı (ilk haliyle) mayolarının hepsi yok oldu. Yine de beyaz mayo 2000 yılında Nike destekli bir resmi yarış mayosu olarak duyurulmasına kadar sönük bir şekilde varlığını sürdürdü.
Sonunda bugünün dört ana unsuruna ulaştık: Sarı, kırmızı benekli, yeşil ve beyaz. 2012’de mayoların üretimi yeniden geçmişteki sponsor Le Coq Sportif tarafından yapılmaya başlandı. Sanırım bunu ‘günümüz mayoları ile kendi geçmişleri arasında kurulan zarif bir bağ’ olarak tanımlamak yanlış olmaz.
Thompson mayoların renklerinin, ahenginin ve hikâyelerinin; toplum ve bisikletçiler için birer referans noktası olduğu sonucuna varıyor: “Bu mayolar şimdiki efsanelerle önceki nesiller arasında bir bağ kuruyorlar ve bizleri tarihteki unutulmaz anlarla, zaferlerle ve yarışçılarla buluşturuyorlar… Ne de olsa bütün bunlar olup biterken, onlar hep aynı mayoyu giydiler.”
*Bu yazı, Josh Cunningham dergisi tarafından hazırlanmış ve 04.07.2016 tarihinde cyclist.co adresinde yayınlanmıştır.(Yazının aslı için tıklayınız.) İngilizce aslından çeviren, Ali Sinan Deniz.
Konuk Yazar: Variant Cycling Collective
Oldukça şık tasarıma sahip olan internet sitelerini variant.cc adresinden ziyaret edebilirsiniz. Sosyal medya hesapları için: