“Bin yıl” anlamına gelen milenyum kelimesi, yeni bir bin yıla girmeye hazırlandığımız 90’lı yılların sonuna doğru gergin bir bekleyişin öznesi oldu. Kıyametin kopacağıyla ilgili iddialara hiç değinmeden dünyanın yaşamış olduğu endişeli bekleyişi ve 2000 yılının ilk saatleri sonrası oluşan tabloyu sizlerle paylaşacağız.
Çift Sıfır Sorunu
Dünya üzerinde kullanılan pek çok bilgisayarın tarihlerin yalnızca son iki basamağını okuyabilmeleri nedeniyle 2000 yılına girildiği an çok büyük karışıklıkların olacağı yönünde senaryolar üretilmeye başlandı.
Gün geçtikçe teknolojiye bağımlı hale gelen dünya, alınan tüm önlemlere rağmen bu endişelerle veda edecekti 1999’a.
Olası Senaryolar
Askeri alanda en büyük sorunun füze sistemleriyle olması öngörülüyordu. Füzelerin kendi kendilerini ateşlemesi dışında ülkelerin savunma sistemlerinin de devre dışı kalması söz konusu olasılıklardan bir diğeriydi.
Çağın getirdiği yeniliklerden en hızlı şekilde faydalanan ve sürekli gelişim içinde olan bankacılık sektörü de her şeye rağmen tehlike altındaydı. Bankacılığa bağlı olarak, sigorta şirketleri ve sağlık kuruluşları da tehdit altındaydı.
Sağlık sektörünü bekleyen sıkıntılardan birisi de elektronik cihazlarla ilgiliydi. Tomografi cihazlarının sistemlerinin bu değişime uyumlu olup olmadığının kontrol edilmesi gerekliydi. Ayrıca veritabanındaki oluşabilecek sorunlardan ötürü ilaç tedariğinde bir takım aksaklıkların olması olasılıklar dahilindeydi.
Havada seyahat halinde olan uçakların düşebileceğinden, akaryakıt ve doğalgaz transferlerinde yaşanabilecek duraklamalardan, çöken finans sistemlerinden kullandığımız asansörlere kadar elektronik olan her yerde bir veya birden çok tehlike senaryosu söz konusuydu.
Alınan Önlemler
Sorunun bu kadar geniş alanlara yayılmasının sebebi, sistemler içindeki bütün cihaz ve kullanılan programların 2000 tarihine uyumlu olup olmaması sorunuydu. Gözden kaçabilecek bir cihaz veya program, sistemin genelini etkileyecek aksaklıklara sebep olabilirdi.
ABD, bu konuda en ciddi adım atan ülkelerin başında gelmekteydi. Bilgisayar ve yazılım alanında gelişmiş bir ülke olması dolayısıyla buna mecburdu. ABD savunma binlerce bilgisayar ağında yaptığı çalışmalara yıllar öncesinde başlamıştı.
Avustralyalılar 3 İngilizler ise 7 yıl öncesinden çalışmalara başlamışlardı. İngilizler ayrıca halka ne yapmaları gerektiğine dair kitapçıklar dağıttılar.
ABD’nin soğuk savaştaki rakibi olan Rusya, bu konuda adımlarını oldukça geç attı. Rus yetkililer füzelerin kendi kendine ateşlenmesinden endişe etmediklerini, yalnızca savunma sistemlerinin kısa bir süre devre dışı kalabileceğini ve bunun da yalnızca Rusya’yı bağlayıcı bir sorun olduğunu açıkladılar.
Buna karşın iki ülke(ABD ve Rusya) daha sonra nükleer reaktörler ve savunma sistemleriyle ilgili olarak ortak bir denetleme çalışmasına giriştirler.
Japonya’da ise binlerce firma, yeni yıla girilen ilk dakikalarda çalışanlarının şirketlerinde mesai halinde olmalarını istedi.
İşin aslı önlem alma gerekliliği ülkenin gelişmişliğiyle doğru orantılıydı. Teknolojiyle geç tanışan ülkeler ya tam anlamıyla bilgisayar sistemine entegre değillerdi ya da bilgisayarları yeni olduğu için 2000 yılına uyumlu haldeydiler.
Türkiye?
Türkiye’de pek çok kamu ve özel kuruluş tehdit altındaydı. Kamu kuruluşlarında çalışan bilgi teknolojisi personellerinin izinleri kaldırıldı.
Ayrıca bir aksaklık durumunda fatura kesimlerinin bilgisayarla değil de elle de yapılabilmesi için hazırlıklar yapıldı.
Bankacılık sektöründen vatandaşlara sakin olmaları yönünde uyarılar geldi, zira bazı müşteriler hesaplarındaki paraları çekmeye başlamışlardı. Sektör çalışanları yılbaşı gecesi 02:00’ye kadar mesai yaptılar.
Rusya’nın bir sorun olmayacağını bildirmesine karşın Türkiye, Ruslardan doğal gaz akışının 31 Aralık saat 23:00 ile 1 Ocak 00:30 arasında kesilmesini istedi.
Ayrıca ithal edilen bilgisayarlar ürünlerinde 2000 yılı uyumluluğunun aranması şart koşuldu.
Türkiye dünya genelini baz alan “Bilgisayar Hatalarının Kamu ve Özel Sektörü Etkileme Olasılığı” başlığıyla yayınlanan raporda orta derecede etkilenecek ülkelerden biri olarak yer aldı.
Devlet kurumları içinde en hazır olan kuruluş Türk Silahlı Kuvvetleri oldu.
Türkiye’nin çalışmalara geç başlamasına rağmen en büyük avantajı, tam anlamıyla teknolojiye entegre olamamış bir ülke olmasıydı. Gelişmemişlik ilk defa işimize yaramıştı.
Yumurtalık Boru Hattı
Irak’ın Kerkük şehri ile Adana’nın Yumurtalık ilçesi arasında bulunan petrol boru hattının bilgisayar sisteminde yapılan çalışmalar sonunda “2000 Sorunu” çözülemedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, söz konusu sorunun sistemin tarih bilgisinin 1995 yılına alınmasıyla geçici olarak çözüme kavuşturulduğu aktarıldı.
Söz konusu önlemi bireysel bilgisayar kullanıcılarının bir kısmı da alarak, kendilerini güvene almaya çalıştılar.
1 Ocak 2000
En başında öngörüldüğü gibi harcanan 600 milyar dolarlık yatırımlar ülkeleri olası bir kaostan uzak tuttu.
Bilişim şirketleri tüm gece mesai yaptı, nükleer santraller de personel hazır bekletildi, finans merkezleri yeni yılı çalışarak karşıladı ve gece sorunsuz bir şekilde atlatıldı.
Bazı gelişmemiş ülkelerde elektrik kesintileri meydana gelmiş olsa da, söz konusu sıkıntı günlük hayatın rutini içinde yer aldığı için o ülkelerdeki insanları pek etkilemedi.
İnsanoğlunun kendi ürettiği teknolojiyi kontrol edemeyebileceği endişesini bertaraf eden ve bu bakımdan en büyük sınavını verdiği 2000 Sorunu böylelikle son buldu.