Sözlük anlamında herhangi bir olumsuzluk bulunmayan restorasyon kelimesi, son yıllarda yaşanan facialardan sonra bizler için bir felaket habercisine dönmüş durumda. Kuleler, kaleler, mozaikler, sarnıçlar… insanın içini acıtan pek çok haber.
Peki dünyada durum ne? Öncelikle söyleyelim ki bizim kadar çok faciaya rastlamadık ama dünyada da böyle hadiseler yaşanmış. En çarpıcı olanlarını sizlerle paylaşıyoruz.
1- Aziz George Heykeli
İlk haberimiz geçtiğimiz yaz meydana gelen bir faciadan. İspanya’nın Navarre kentindeki San Miguel de Estella Kilisesi’nde bulunan Aziz George (Saint George) Heykeli, restorasyon sonrası eblek eblek bakan bir çizgi film karakterine dönmüş.
16. yüzyıldan kalma bu eserin restorasyonu için kilise tarafından görevlendirilen kişi ise bir resim öğretmeni!
2- Çin Seddi
Yaklaşık 22 kilometre uzunluğunda olan Çin Seddi’nin bir kısmı geçtiğimiz yıllarda restorasyon kapsamına alındı ve 2014 yılında çalışmalar sona erdi.
Çin Seddi’nin doğayla en bütünleşmiş bölümünde yapılan çalışmalar sonrası seddin betonla kaplanmış olması tartışmaları beraberinde getirdi.
Civardaki köylülerin taşları sökmesi ve heyelanlar nedeniyle yıkılma tehlikesi altında olan bu bölümün bu şekilde restore edilmesini savunan yetkililer, yine de görüntünün çirkin olduğunu kabul ediyorlar. Orijinal taşların atılıp yerine yeni taşların yerleştirilmesi ve çimentoyla kaplanması bir restorasyon faciası olarak kayıtlara geçti.
3- Quig Hanedanlığı Freski
Görsellerde bir hata yok. 2013 yılında Çin’in Liaoning eyaletinde bulunan Yunjie Tapınağı’nda gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sırasında Quig Hanedanlığı mensuplarını tasvir eden fresklerden biri baştan yorumlanarak adeta grafitiye dönüştürülmüş.
Tam anlamıyla bir yıkıcı restorasyon örneği.
4- Tutankamon’un Sakalı
Bu sefer “sonrası” iyi. 2016 yılında Mısır’da sergilenmekte olan 3000 yıllık bir Tutankamon maskesinin sakalının yapıştırıcıyla tutturulmuş olduğu fark edildi.
Yapılan araştırmalar sonrası sakalın defalarca yapıştırılmaya çalışıldığı, sonunda tutan yapıştırıcının izlerinin de kesici aletlerle giderilmeye çalışıldığı ve maskede tahribata neden olduğu saptandı.
Eser daha sonra Almanya’dan gelen konusunda uzman bir ekip tarafından onarıldı.
5- Freskteki Kaybolan Gözler
Vatikan’da, Papa’nın resmi ikametgâhı Apostol Sarayı’nda bulunan Sistina Şapeli, 1980 ve 1994 yılları arasında bir dizi restorasyondan geçirildi. Restorasyonun eserlerin ruhunu yansıtmaktan uzak olduğu konusunda bugün bile tartışmalar devam etmektedir.
Michelangelo’nun eserlerinden biri olan bu freskin gözlerinin restorasyon sonrası ortadan kaybolması, eserin duygusunu yansıtan en önemli ayrıntısının sonsuza dek yok olması anlamına geliyordu.
6- Matrera Kalesi
İspanya’nın Cadiz kentinde bulunan, 9. yüzyıldan kalma Matrera Kalesi 2013 yılında yağan şiddetli yağmurun etkisiyle zarar gördü. Ardından restorasyona alınan yapıdaki onarım çalışmaları 2016 yılında sona erdi.
Ortaya çıkan görüntü İspanyolları şaşkına uğrattı. Kalenin kulesinin eski halinden uzak olması; malzemeleri bir arada tutmak için yeni bir platform yapılması eleştirildi. Alay konusu olan kale, yöre halkını hayal kırılığına uğrattı. Tabi bundan daha beterinin de olduğunu hepimiz biliyoruz.
7- ve “İşte İnsan”
Son olarak sıra dünyada en çok bilinen restorasyon faciasına geldi. İspanya’nın Zaragoza kentinde bulunan bir kilisenin duvarındaki 100 yıllık fresk, amatör ressam Cecilla Gimenez tarafından restore edildi ve sonuç.
Ortaya çıkan sonuç bütün dünyanın ilgisini çekecek kadar kötüydü. Ecce Homo (İşte İnsan) adındaki freski yerinde görmek için dünyanın dört bir yanından on binlerce kişi kasabaya akın etti.
80 yaşındaki Gimenez, oluşan ilgiden ötürü çalışmalarından oluşan bir sergi dahi açtı.