11 Ağustos 1999’da gerçekleşen güneş tutulması, bin yılın son tutulması olması sebebiyle diğer tüm dünya tarafından büyük bir ilgiyle takip edildi.
Başlıklar
ToggleTam Güneş Tutulması
Bu güneş tutulmasının ülkemiz açısından önemiyse, Kastamonu ve Şırnak arasında yer alan bölgede “tam tutulma” şeklinde gerçekleşecek olmasıydı.
Bu şekilde bir tutulmanın en son 1936 yılında olmuş olması da, basında ve halktaki heyecanın bir diğer nedeniydi.
NASA tarafından yapılan açıklamada tutulmanın İran’ın İsfahan kentinden sonra en iyi izleneceği yer olarak Diyarbakır olarak gösterilmesi bölge halkında heyecana sebep oldu. Bunu turizm için fırsat gören yerel yetkililer hazırlıklara günler öncesinden başladı.
Türkiye’nin diğer kentlerinde de, dünyanın pek çok yerinden bilim adamı ve konuya meraklı misafirleri ağırlamak üzere hazırlıklar yapıldı.
Turizm Bakanlığı, tam tutulmanın izlenebileceği kentlerden olan Amasya’ya Viyana Senfoni Orkestrası’nı davet etti. Turist beklentisi, asfalt yolu dahi olmayan yerlere hizmet gitmesine neden oldu.
Dünya’da Durum
Tutulmanın gözlenebileceği bir diğer ülke olan komşumuz Yunanistan’da, güneş tutulması medyumlar ve bilim adamlarını karşı karşıya getirdi. Medyumların medyada yer alan “tutulma kıyametin işareti” açıklamalarına bilim çevrelerinden “bunu diyenler sahtekardır” şeklinde cevap geldi.
Bükreş sokaklarındaki evsiz ve dilenciler, özel barınaklara yerleştirilerek gelecek turistlerden uzak tutuldu. Tutulma sonrası, İtalyan Tenor Pavarotti’nin konser vermesi planlandı.
Fransa’da ise bazı yardım kuruluşları halka güneş tutulması için kullandıkları gözlükleri atmamalarını ve 2001 yılında meydana gelecek tutulma için Afrika ülkelerine bağışlamalarını istediler.
Ayrıca, Fransızların hızıyla meşhur uçağı Concorde’un, tutulma esnasında Atlantik Okyanusu’nda 11 dakika boyunca ayın gölgesinde kalarak uçacağı açıklandı.
Batıl inançlara fazlasıyla inanan Ruslarda, tutulma yaklaştıkça karamsarlık ve tedirginlik arttı. Devlet başkanı Boris Yeltsin’in sağlık durumunun bozulabileceği, beklenmedik kararlar alabileceği iddiaları gazetelerde yer aldı.
11 Ağustos 1999
Haberlerin bir numaralı malzemesi haline gelen güneş tutulması 11 Ağustos günü gerçekleşti. Dünya üzerinde yaklaşık 2 milyar kişinin tutulmayı izlediği tahmin ediliyordu.
Batı dünyasında çeşitli etkinliklerle tanık olunan, hatta meydanlara kurulan dev ekranlarla halka izletilen tutulma, Mısır ve Lübnan’da insanın kendisine zarar vermesinin dine aykırı olduğu gerekçesiyle güneşe bakma yasağına takıldı.
Türkiye’de genel itibariyle yaklaşık 10 bin turistin katılımıyla tutulma izlendi. CNN ve NASA, Diyarbakır’dan canlı yayın yaparak tutulmayı dünyayla paylaştılar.
Tokat’ta havaya ateş açan vatandaşların olduğu bilgisi gelirken, Bingöl’de ise camilerde sela okundu.
Millet Meclisi’nde de tutulma heyecanı yaşandı. Milletvekillerinin meclis bahçesinden izlediği eşsiz doğa olayı sırasında, kimi vekiller dilek dilerken Fazilet Partili milletvekilleriyse “Küsuf Namazı” kıldılar.
Tutulmanın belki de tek acı haberi Mardin’den geldi, bir anne adayı tutulma sırasında korkudan düşük yaptı.
Bu arada Amasya’ya davet edilen Viyana Senfoni Orkestrası’nın otellerin dolu olmasından ötürü klima takılarak desteklenen tren vagonlarında sabahladıkları haber edildi. Onlar için de ilginç bir tecrübe olmuş olsa gerek.
Türkiye’nin, terör endişesi nedeniyle diğer ülkelere nazaran fazla turist çekemediği ama yerel halklar için oldukça ilginç ve eğlenceli anların hafızalara kazındığı 1999 yılı güneş tutulmasında bunlar yaşandı.
Ülkemizden izlenebilen bir sonraki tam tutulma ise 29 Mart 2006’da, bu sefer Antalya-Ordu ekseninde gerçekleşti.